Η οστεοπόρωση είναι μία από τις πιο συχνές παθήσεις των οστών. Τα οστά έχουν την ικανότητα έως ένα βαθμό να προσαρμόζουν το σχήμα αλλά και το μεγέθους τους, ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στο είδος των μηχανικών φορτίων που δέχονται. Στην περίπτωση των οστεοπορωτικών ασθενών, παρατηρείται μειωμένη οστική μάζα και διαταραχές στη δομή των οστών. Αυτό μπορεί να προκαλέσει κάποιο κάταγμα. Τα κατάγματα των ασθενών με οστεοπόρωση συμβαίνουν με μεγαλύτερη συχνότητα στους καρπούς, στη σπονδυλική στήλη και στις αρθρώσεις των γοφών (κατ’ ισχίον αρθρώσεις). Τις περισσότερες φορές έχουν σημαντική επίπτωση στην ποιότητα ζωής, και μειώνουν το προσδόκιμο επιβίωσης των συγκεκριμένων ανθρώπων.
Ποιες είναι οι μορφές οστεοπόρωσης;
Η οστεοπόρωση διακρίνεται σε δύο τύπους: την πρωτοπαθή και τη δευτεροπαθή. Η πρωτοπαθής οστεοπόρωση σχετίζεται με την ηλικία και την περίοδο της εμμηνόπαυσης, ενώ η δευτεροπαθής αφορά κάποια άλλη προϋπάρχουσα νόσο, η οποία προκαλεί οστεοπόρωση.
- Πρωτοπαθής οστεοπόρωση: Η οστεοπόρωση των ηλικιωμένων εμφανίζεται μετά την ηλικία των 70 ετών και επηρεάζει και τα δύο φύλα. Ωστόσο, φαίνεται να ταλαιπωρεί τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες σε μεγαλύτερο βαθμό, καθώς μειώνονται τα επίπεδα των οιστογόνων.
- Δευτεροπαθής οστεοπόρωση: Η δευτεροπαθής οστεοπόρωση εμφανίζεται είτε σε ασθενείς με συγκεκριμένες παθήσεις (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα) είτε σε ασθενείς που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή που περιλαμβάνει κορτιζόνη, αντιεπιληπτικά χάπια κ.α.
Οστεοπόρωση: Παράγοντες κινδύνου
Οι παράγοντες που αυξάνουν τις πιθανότητες να εμφανίσει κάποιος τη νόσο αποκαλούνται «παράγοντες κινδύνου». Ορισμένοι από αυτούς δεν επιδέχονται ελέγχου, ενώ σε αρκετούς άλλους μπορεί να γίνει έγκαιρη παρέμβαση.
Παράγοντες κινδύνου οι οποίοι επιδέχονται καμία ή ελάχιστη παρέμβαση:
- Ηλικία άνω των 50 ετών
- Γυναικείο φύλο
- Εμμηνόπαυση
- Οικογενειακό ιστορικό/κληρονομικότητα
- Διάφορες παθήσεις
- Συνεχής λήψη κορτιζόνης
- Μικρό σωματικό βάρος και αδύνατος σωματότυπος
- Κατάγματα και απώλεια αναστήματος
Παράγοντες κινδύνου οι οποίοι επιδέχονται παρέμβαση, καθώς και καθημερινές συνήθειες που επηρεάζουν την υγεία των οστών:
- Χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D
- Διατροφή πτωχή σε φρούτα και λαχανικά
- Κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων πρωτεΐνης, νατρίου και καφεΐνης
- Καθιστικός τρόπος ζωής
- Κάπνισμα
- Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
- Απώλεια βάρους
Ποια είναι τα συμπτώματα της οστεοπόρωσης;
Η απουσία συμπτωμάτων για μεγάλο χρονικό διάστημα είναι κύριο χαρακτηριστικό της οστεοπόρωσης. Μπορεί να περάσουν χρόνια, κατά τα οποία υπάρχει συνεχείς αλλοίωση κι απώλεια οστικής μάζας, έως ότου εμφανιστεί το πρώτο σύμπτωμα με την μορφή κατάγματος. Συχνότερη ένδειξη οστεοπόρωσης αποτελούν τα κατάγματα της σπονδυλικής στήλης, ακολουθούμενα από εκείνα της πηχεοκαρπικής άρθρωσης και του ισχίου.
Οστεοπόρωση: Διάγνωση
Η ιατρική εκτίμηση για τη διάγνωση της οστεοπόρωσης ξεκινά με τη λήψη του ιατρικού ιστορικού και την κλινική εξέταση του ασθενούς. Ο ιατρός θα συστήσει τη διενέργεια κάποιον εξετάσεων, με σκοπό την πρόληψη ενός κατάγματος. Αυτές οι εξετάσεις περιλαμβάνουν:
- Μέτρηση της οστικής πυκνότητας (DEXA)
- Εργαστηριακές εξετάσεις, όπως αίματος και ούρων
- Δείκτη-εργαλείο FRAX
Σε κάποιες περιπτώσεις, επιπλέον εξετάσεις μπορεί να είναι απαραίτητες, όπως :
- Ακτινογραφίες
- Ανίχνευση σπονδυλικών καταγμάτων
- Σπινθηρογραφήματα οστών
- Αξονική ή μαγνητική τομογραφία
Ποια είναι η θεραπεία της οστεοπόρωσης;
Με τις πλέον σύγχρονες θεραπευτικές δυνατότητες για την οστεοπόρωση, μπορεί να επιτευχθεί η αναστολή της επιπλέον οστικής απώλειας, η αύξηση της οστικής μάζας και η μείωση της πιθανότητας κατάγματος. Μαζί με την φαρμακευτική αγωγή, γίνεται παράλληλα λήψη ασβεστίου και βιταμίνης D.
Η θεραπεία καθορίζεται από τον γιατρό, για τον κάθε ασθενή ξεχωριστά, λαμβάνοντας υπόψιν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του και το ιστορικό του.
Τι περιλαμβάνει η πρόληψη της οστεοπόρωσης;
Η οστεοπόρωση προσβάλλει και τα δύο φύλα, οδηγώντας συχνά σε κατάγματα. Είναι, λοιπόν αναγκαία η πρόληψη, τόσο με φαρμακευτική αγωγή όσο και με μη φαρμακευτικούς τρόπους.
Η ρύθμιση των ορμονών σε περιπτώσεις πρώιμης εμμηνόπαυσης ή αμηνόρροιας για μεγάλο χρονικό διάστημα είναι απαραίτητη. Σε περιπτώσεις που επιβάλλεται η λήψη κορτιζόνης, αυτή θα πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού και σε ποσότητες πολύ προσεκτικά μετρημένες.
Η διατροφή αποτελεί σημαντικό παράγοντα πρόληψης. Θα πρέπει να είναι ισορροπημένη σε λευκώματα και πτωχή σε αλάτι, ώστε να βελτιώνεται η οστική πυκνότητα. Τροφές πλούσιες σε ασβέστιο και βιταμίνη D είναι ιδιαίτερα ευεργετικές για τον σκελετό. Το κάπνισμα διαταράσσει το φυσιολογικό ρυθμό οστικής παραγωγής και αυξάνει τον κίνδυνο καταγμάτων. Επιπλέον, η καθημερινή υπερβολική λήψη καφέ και αλκοόλ αυξάνει την απώλεια ασβεστίου από τα οστά, επηρεάζοντας αρνητικά την οστική πυκνότητα.
Η σωματική άσκηση αποτελεί σημαντικό παράγοντα στην οστεοπόρωση. Συνιστάται συνδυασμός ασκήσεων ενδυνάμωσης μυών, διατάσεων και αερόβιας άσκησης υψηλής και μέτριας έντασης. Ακολουθώντας τις αλλαγές αυτές, ο ασθενής μπορεί να επιτύχει μείωση του κινδύνου καταγμάτων σε αρκετά ικανοποιητικό επίπεδο.
Ο εξειδικευμένος Ορθοπαιδικός – Χειρουργός Μαρκόπουλος Χρήστος διαθέτει πολυετή εμπειρία στην αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης. Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του άμεσα για οποιαδήποτε ανάγκη σας.